دی مالتی پلکسر (demultiplexer) چیست؟

دی مالتی پلکسر ، که معمولاً به عنوان Demultiplexer یا به اختصار “Demux” شناخته می شود ، دقیقاً برعکس Multiplexer عمل می کند که در آموزش قبلی دیدیم. demultiplexer یک خط داده ورودی واحد می گیرد و سپس آن را به هر یک از تعداد از خطوط خروجی جداگانه که توسط شما انتخاب می شود سوئیچ می کند. دستگاه مالتی پلکسر مانند خط زیر یک سیگنال داده  را در ورودی گرفته و آن را به هر یک از خروجی های مجزا وصل می کند اینکه کدام خروجی انتخاب شود این خروجی توسط سلکتور و یا آدرس دهی انجام می گیرد برای درک موضوع شکل زیر را ببینید.

در مالتی پلکسر ها ما می توانیم تعداد ۲ⁿ ورودی و تنها یک خط خروجی داریم اما در دی مالتی پلکسر ها این موضوع بر عکس بوده و ما تنها یک ورودی و ۲ⁿ خروجی خواهیم داشت.

اینکه ورودی به کدام یک از خروجی ها وصل شود این کار توسط آدرس دهی یا سلکتور a,b انجام میگیرد با مقدار دهی باس آدرس a, b خروجی در هر لحظه تنها به یکی از خروجی ها وصل می شود شکل زیر نمایانگر این موضوع است.

در شکل بالا اگر a,b را با باینری صفر مقدار دهی کنیم ورودی به خروجی A وصل می شود و اگر مقدار باینری یک را به a,b نسبت دهیم ورودی به خروجی B وصل می شود و در نهایت اگر  a,b با مقدار باینری سه مقدار دهی شوند ورودی به خروجی D انتقال میابد در شکل بالا سلکتور a  بیت کم ارزش و سلکتور b بیت پر ارزش می باشد.

اگر تعداد بیت باس آدرس دهی را n در نظر بگیریم حداکثر تعداد خروجی  ۲ⁿ  را در خروجی خواهیم داشت در شکل بالا تعداد بیت آدرس دهی a,b برابر با مقدار ۲ می باشد بنابراین مقدار n برابر با ۲ می باشد پس با دو بیت باس آدرس دهی نهایتا ما می توانیم چهار خروجی را آدرس دهی کرده و ورودی را در هر لحظه به هر یک از این چهار خروجی وصل بکنیم ، برای مثال اگر بیت آدرس دهی ما سه بیت باشد طبق توان ۲^۳ یعنی هشت خروجی می توانیم داشته باشیم. بنابراین اگر دنبال یک دی مالتی پلکسر ۱:۱۶ میگردید باید به این موضوع هم توجه کنید که علاوه بر یک پایه ورودی چهار پایه باس آدرس هم خواهید داشت.

دی مالتی پلکسر یک به چهار با استفاده از گیت های منطقی

سمبل گرافیکی دی مالتی پلکسر

مثال:

فرض کنید یک آمپلی فایر یا تقویت سیگنال داریم که که بهره سیگنال توسط یک آپ امپ انجام می گیرد نیاز است که کاربر به صورت دیجیتال بتواند میزان بهره خروجی آپ امپ را کنترل کند در این صورت با قرار دادن یک دی مالتی پلکسر در ورودی آپ امپ می تواند این کار را انجام دهددر شکل زیر نحوه ی انجام این کار توسط یک مالتی پلکسر دو به چهار نشان داده شده است شما می توانید تعداد خروجی ها را افزایش داده و میزان تغییرات خروجی آپ امپ را بیشتر کنید.

می توانید شبیه ساز شکل بالا را در گیف زیر ببینید:

از ای سی های دی مالتی پلکسر به CD4067  چهار به ۱۶ و همینطور ۷۴hc4051 که دی مالتی پلکسر ۳ به ۸ می باشد می توان نام برد این ایسی ها دو طرفه بوده و علاوه بر عمل مالتی پلکسینگ می توانند به صورت دی مالتی پلکسینگ هم مورد استفاده قرار بگیرند.